Ik moet iets bekennen. In het verleden heb ik meermaals verteld dat penwortels bij bomen alleen voor de zaailing van belang zijn. Het bewijs, naar mijn idee was dat penwortels, wanneer die in de kwekerij doorgesneden werden, hun dominantie verloren. De laterale wortels nemen de dominante positie in en worden de dominante wortels.
Doe datzelfde met de topscheut en er wordt zo snel mogelijk een nieuwe top gevormd. De boom wil zo snel mogelijk de hoogte in. Maar de wortel, die wil niet zo snel mogelijk de dieperik in. Beste bewijs dat het belang van die penwortel overschat wordt. Dat klopt natuurlijk. Maar het klopt ook maar half. De penwortel is geen ondergrondse stam die heel diep en heel recht naar benden duikt. In de realiteit is die absoluut niet zo diep. met een meter tot anderhalve meter is het doorgaans gedaan. Dat neemt niet weg dat die penwortel belangrijk is in het systeem. Die heeft twee functies, enerzijds is die belangrijk voor de verankering in de bodem. Anderzijds bepaalt die de verdere ontwikkeling van het wortelgestel.
De penwortel is dus wel degelijk belangrijk. Maar tegelijkertijd verliest die heel snel zijn dominantie in het wortelgestel. Dat neemt niet weg dat het veelvuldig doorsnijden van de penwortel in de kwekerij de ontwikkeling van het wortelgestel ernstig verstoord.
Het heeft misschien te maken met het feit dat de wortels weinig zichtbaar zijn, punt is dat we van de wortels weinig afweten. we weten wel hoe wortels groeien, hoe ze vertakken, hoe ze langer en dikker worden. maar hoe een wortelgestel er uit ziet, wat weten we daarvan? Die indeling in een diep, ondiep of hartvormig wortelgestel, waar is die op gebaseerd, Op het uitgraven van bomen, waarbij we niet verder kijken dan de dikke wortels? Of op minutieus onderzoek naar de manier waarop wortels zich vertakken? En wat weten we over de manier waarop het wortelgestel zich aanpast aan zijn omgeving? Of hoe wortels reageren wanneer ze zijn doorgesneden?
Wanneer een tak afgezaagd wordt, ontstaat er een leeuwenstaart. Die tak schiet terug uit met meerdere waterloten Een aantal kan afsterven, maar uiteindelijk blijft dat heel lang zichtbaar. Vaak is de tak onder de snoeiwonde ook nog eens ingerot. Wanneer we een wortel doorsnijden, dan gaan we er van uit dat die in eerste instantie meerdere wortels vormen, die zich stap voor stap zullen uitdunnen en op den duur terug een enkele doorgaande wortel vormen, waardoor de boom stevig verankerd wordt in de grond. Zo staat het ook in het Technisch Vademecum Bomen uitgetekend. Uitgetekend. want in de praktijk kun j dat niet terugvinden; Waarom geloofden we dat? Omdat we jong en naïef waren, Of omdat we graag wilden geloven dat het zo was? ik weet het niet. Wat ik wel weet i dat ik nog nooit een doorsnede van een wortel gezien heb die zich na amputatie terug tot een enkele wortel hersteld heeft en even stabiel was als een wortel die nooit doorgesneden was.
Vandaag is er er nog slechts een ding waar ik absoluut zeker van ben wanneer het over het wortelstelsel van bomen gaat. En dat is dat ik daar nog heel veel kan over leren. Ik kijk er alvast naar uit.