Het valt me altijd op dat tuinaannemers en tuinarchitecten op hun logo, visitekaartje, website, graag een afbeelding van een boom en/of andere verwijzingen naar natuur gebruiken. Dat is een goede zaak. Het geeft aan waar hun hart ligt. Jammer genoeg ontbreekt het hen vaak aan de technische kennis om goed met bestaande bomen om te gaan. Boombeheer is nu eenmaal geen onderdeel van hun opleiding. Bovendien evolueert binnen de sector van de boomverzorging de kennis zodanig snel, dat we zelf haast niet meer kunnen volgen. We kunnen dus niet zomaar verwachten dat iedereen daar dan helemaal in mee is.
Dat is soms echt wel jammer, want daardoor gaan er vaak bomen verloren die gerust zouden kunnen behouden blijven. Een beetje elementaire kennis van hoe bomen groeien, van hun wortels en hun groeiplaats, zou dan al veel ellende kunnen voorkomen. Voorbeelden zijn er genoeg te vinden. Van die notenboom die bewaard moet blijven, maar die midden in de oprit komt te staan, over het gazon dat aangelegd wordt bovenop de wortels van monumentale beuken of eiken (hoezo, die hebben toch diepe wortels?) tot bomen die geplant worden in de dolomietverharding (gralux). We zien het dagelijks. Of wat dacht je van een terras dat bovenop de boomwortels gelegd wordt omdat de bewoners daar zo graag zitten? Of de tuin die opgehoogd wordt waarbij er een ring op 20 cm van de stam ingegraven wordt, zodat-de-grond-niet-tegen-de-stam-drukt. Want daar kan die boom niet tegen. En wanneer de boom dan na vijf jaar nog niet dood is, denken ze dat ze goed werk geleverd hebben.
Het loopt natuurlijk al fout in de opleiding. Kennis van bomen is nauwelijks een onderdeel van het curriculum. Enfin, wel soortenkennis. En fysiologie. Maar over hoe je praktisch omgaat met bomen bij een ontwerp, leer je niks. Het is zeker een voordeel voor tuinarchitecten dat ze naast hun opleiding tuinarchitectuur een opleiding tot boomverzorger gaan volgen. Dat is jammer genoeg wat naast de kwestie, wegens te praktisch. Het is nergens voor nodig dat een tuinarchitect leert klimmen en met de kettingzaag leert werken. Dat heb je niet nodig om een ontwerp te maken. Dan kun je beter samenwerken met iemand die kennis heeft van bomen en weet hoe je daar mee moet omgaan bij een ontwerp. Iemand die, voor je begint te ontwerpen, vast kan leggen waar je rekening mee moet houden voor je je ontwerp gaat maken. Iemand die het voorontwerp kan aftoetsen aan de eisen van de bomen (de eigenlijke BEA) en die er ook voor kan zorgen dat de bomen ongeschonden door de werken geraken. Maar die ook durft zeggen dat het efficiënter is om de bomen ineens te vellen wanneer daar niet terdege rekening mee gehouden wordt.
Maar ik geloof echt dat de meeste tuinarchitecten en tuinaannemers echt wel van bomen houden. En dat ze ook beseffen dat je met het integreren van de bestaande bomen in een ontwerp tijd wint. Je kan wel grote bomen kopen, de aanwezige bomen behouden is goedkoper. En je houdt een link met het verleden van de plek. Dat ze van bomen houden, dat kun je dus zien aan hun logo’s en andere communicatie. Net zoals bij boomverzorgers trouwens. Die hebben bijna allemaal bomen in hun logo’s. Hoewel, als je naar de facebookpagina’s kijkt van de boomverzorgers, dan pakken ze vooral uit met grote machines. Zelfs als je een kleine hakselaar probeert te verkopen lachen de collega’s met ‘die geweldige snippercombinatie’. Mijn leermeester zei indertijd altijd dat als je een boomverzorger zag komen aanrijden met een grote hakselaar dat je dan al direct mocht beginnen panikeren. Zelf had hij geen hakselaar. Dat waren natuurlijk wel andere tijden, waarin de grootte van de hoogwerker bepaalde hoe hoog een boom getopt werd en de grootte van de hakselaar de norm was voor de takken die gezaagd konden worden. (We zijn er wat dat betreft echt enorm op vooruitgegaan.) En wat me op die facebookpagina’s ook opvalt dat is dat er vooral foto’s getoond worden van het afbreken van bomen. Alsof ze liefst van al zo snel mogelijk alle bomen zouden weg willen. Maar een boomverzorger doet toch ook nog heel wat ander werk dan bomen demonteren. Maar waarom wordt dat zo weinig getoond? Zo zetten ze zelf het beeld in de wereld dat ze alleen maar bomenmoordenaars zouden zijn. Terwijl ze zoveel meer – echt – bomenwerk doen.